Door het lezen van het dagboek van mijn dochter veranderde alles

‘Mam, waarom heb je dat gedaan?’ Haar stem trilde, haar ogen stonden vol ongeloof en verdriet. Ik stond daar, in de deuropening van haar kleine appartement in Utrecht, met het dagboek nog in mijn hand. Mijn vingers trilden. Het was niet de bedoeling geweest. Echt niet. Maar nu was alles anders.

Het begon allemaal zo onschuldig. Ik was op bezoek bij mijn dochter, Marloes, om op mijn kleinzoon Daan te passen. Ze had me gevraagd of ik wat oude boeken kon meenemen voor hem. Terwijl zij zich klaarmaakte om naar haar werk te gaan, ruimde ik wat op in haar slaapkamer. Daar, half onder het bed, lag een notitieboekje. Het was versierd met stickers van bloemen en katten, precies zoals Marloes altijd deed toen ze jong was. Zonder erbij na te denken pakte ik het op. Misschien was het een boodschappenlijstje, dacht ik nog.

Maar toen ik de eerste pagina opensloeg, zag ik haar handschrift. ‘Lieve dagboek,’ stond er. Mijn hart sloeg een slag over. Ik had het moeten terugleggen. Maar iets hield me tegen. Misschien was het nieuwsgierigheid, misschien bezorgdheid. Ik weet het niet meer. Wat ik wel weet, is dat ik begon te lezen.

‘Ik voel me zo alleen sinds papa weg is,’ las ik. Mijn adem stokte. Ze had er nooit met mij over gesproken, over haar gevoelens na de scheiding. Ze schreef over haar angsten, haar onzekerheden als moeder, haar twijfels of ze het allemaal wel goed deed. En toen kwam ik bij een passage die alles veranderde:

‘Soms heb ik het gevoel dat mama me niet begrijpt. Dat ze altijd kritiek heeft, dat ik nooit goed genoeg ben in haar ogen.’

Mijn handen begonnen te trillen. Was dit echt hoe ze over mij dacht? Ik bladerde verder, las over haar worstelingen met haar werk als verpleegkundige in het ziekenhuis, de stress, de nachtdiensten, de schuldgevoelens tegenover Daan omdat ze zo weinig thuis was.

‘Ik wou dat mama gewoon eens zou luisteren zonder meteen advies te geven,’ stond er ergens halverwege.

Ik voelde me misselijk worden. Had ik haar zo tekortgedaan? Was ik zo’n moeder geworden die alleen maar oordeelt en nooit echt luistert?

Toen hoorde ik de voordeur opengaan. Marloes kwam binnen, iets eerder dan verwacht. Ze zag het dagboek in mijn handen en haar gezicht vertrok.

‘Wat doe je?’ vroeg ze zacht, maar haar stem sneed door mijn ziel.

‘Het spijt me… Ik…’ stamelde ik.

‘Je hebt geen recht om dat te lezen!’ riep ze nu, tranen in haar ogen.

Daan kwam nieuwsgierig de kamer binnen gerend. ‘Oma?’ vroeg hij zachtjes.

Marloes pakte het dagboek uit mijn handen en draaide zich om. ‘Ga alsjeblieft weg, mam.’

Ik stond daar nog even, verlamd door schaamte en verdriet. Toen pakte ik mijn tas en liep naar de gang. Mijn ogen prikten van de tranen toen ik de deur achter me dichttrok.

De dagen daarna voelde alles anders. Marloes belde niet meer zoals ze altijd deed. Geen appjes met foto’s van Daan, geen uitnodigingen voor koffie op zondagmiddag. Mijn huis voelde leeg aan zonder hun aanwezigheid.

Ik probeerde haar te bellen, maar ze nam niet op. Ik stuurde een berichtje: ‘Het spijt me zo. Kunnen we praten?’ Geen reactie.

Mijn man, Kees, merkte dat er iets aan de hand was. ‘Wat is er gebeurd?’ vroeg hij tijdens het avondeten.

‘Ik heb iets doms gedaan,’ zei ik zachtjes.

‘Wat dan?’

‘Ik heb Marloes’ dagboek gelezen.’

Hij keek me aan met een mengeling van verbazing en teleurstelling. ‘Waarom zou je dat doen?’

‘Ik weet het niet… Ik was nieuwsgierig… bezorgd…’

Hij zuchtte diep en schudde zijn hoofd. ‘Je moet haar tijd geven.’

Maar tijd leek alles alleen maar erger te maken. De afstand tussen ons groeide met de dag.

Op een avond stond Marloes ineens voor de deur. Haar gezicht was bleek, haar ogen rood van het huilen.

‘Mag ik binnenkomen?’ vroeg ze zacht.

Ik knikte en deed een stap opzij.

We gingen aan tafel zitten, tegenover elkaar. Het voelde alsof er een onzichtbare muur tussen ons stond.

‘Waarom heb je het gelezen?’ vroeg ze na een lange stilte.

‘Ik weet het niet… Ik was bang dat je niet gelukkig was… Dat je iets voor me verborgen hield…’

Ze keek me aan, haar blik hard maar ook verdrietig. ‘Je had gewoon kunnen vragen.’

‘Ik weet het,’ fluisterde ik.

Ze veegde een traan weg. ‘Weet je hoe pijnlijk het is om te lezen dat je moeder je niet vertrouwt? Dat ze denkt dat ze alles beter weet?’

Mijn hart brak opnieuw. ‘Het spijt me zo… Ik wil alleen maar dat je gelukkig bent.’

‘Dat weet ik,’ zei ze zachtjes. ‘Maar soms moet je me gewoon laten zijn wie ik ben.’

We zaten daar nog lang in stilte. Af en toe keek ze naar buiten, naar de regen die tegen het raam tikte.

‘Wil je koffie?’ vroeg ik uiteindelijk voorzichtig.

Ze knikte langzaam.

Terwijl ik koffie zette, dacht ik aan vroeger. Aan hoe Marloes als klein meisje altijd tegen me aan kroop als ze bang was voor onweer. Aan hoe we samen koekjes bakten op zondagmiddag en hoe ze lachte als ze stiekem van het deeg snoepte.

Nu voelde alles anders. Alsof er een kloof tussen ons was ontstaan die niet zomaar te overbruggen was.

Na die avond werd het contact langzaam weer iets beter, maar het bleef stroef. Marloes bleef afstandelijker dan voorheen. Daan kwam nog wel eens logeren, maar Marloes bleef nooit meer eten.

Op een dag kreeg ik een brief van haar:

‘Mam,
Ik weet dat je het goed bedoelt, maar soms voelt jouw liefde als verstikking. Ik wil graag mijn eigen fouten maken en mijn eigen keuzes maken zonder dat jij altijd meekijkt of oordeelt. Ik hoop dat je dat kunt begrijpen.
Liefs,
Marloes’

Ik huilde toen ik die brief las. Niet omdat ze boos op me was, maar omdat ik besefte hoeveel pijn ik haar had gedaan door haar privacy te schenden.

Sindsdien probeer ik anders te zijn. Minder snel advies te geven, meer te luisteren zonder oordeel. Het is moeilijk – oude gewoontes slijten langzaam – maar ik doe mijn best.

Soms vraag ik me af of we ooit weer zo close zullen worden als vroeger. Of zij mij ooit weer volledig zal vertrouwen.

Hebben jullie ooit iets gedaan uit liefde of bezorgdheid wat uiteindelijk alles veranderde? Hoe ga je verder als vertrouwen eenmaal gebroken is?