Toen Mijn Zoon Vroeg of Hij Oma ‘Mama’ Mocht Noemen: Een Onvergetelijke Breuk
‘Mag ik oma mama noemen?’
De woorden van mijn zoon, Daan, galmden door de woonkamer als een donderslag bij heldere hemel. Mijn handen trilden om de koffiemok die ik vasthield. Mijn schoonmoeder, Ria, zat op de bank en keek me aan met die blik die ik zo goed kende: half bezorgd, half triomfantelijk. Mijn man, Mark, stond verstijfd in de deuropening.
‘Wat zeg je nou, Daan?’ probeerde ik mijn stem kalm te houden, maar het klonk schor. Daan keek naar zijn sokken en haalde zijn schouders op. ‘Nou… Oma zorgt altijd voor me. Ze maakt mijn broodtrommel klaar en brengt me naar voetbal. Jij bent altijd aan het werk.’
Het was alsof iemand een mes in mijn borst stak. Ik had altijd hard gewerkt voor mijn gezin. Na mijn studie economie aan de UvA had ik een mooie baan bij een consultancybedrijf in de Zuidas. Ik was trots op wat ik bereikt had, maar het schuldgevoel knaagde al jaren aan me.
Ria legde haar hand op Daan’s schouder. ‘Ach jongen, mama is druk met haar werk. Maar je weet toch dat ze van je houdt?’ Haar stem was zoet, maar ik hoorde de ondertoon.
‘Ria, wil je even met me praten in de keuken?’ Mijn stem trilde nu hoorbaar. Mark keek me smekend aan, maar ik negeerde hem.
In de keuken sloeg ik de deur dicht. ‘Wat is dit? Ben je hem aan het opzetten tegen mij?’
Ria trok haar wenkbrauwen op. ‘Ik? Nee joh, maar hij voelt zich duidelijk niet gezien door jou. Misschien moet je daar eens over nadenken.’
Mijn woede borrelde op. ‘Ik werk keihard om dit gezin draaiende te houden! Denk je dat dat makkelijk is? Jij hebt nooit hoeven werken, alles werd voor jou geregeld!’
Ze snoof. ‘Ik heb misschien niet gewerkt zoals jij, maar ik was er wel altijd voor mijn kinderen. Misschien moet je eens minder aan jezelf denken.’
Ik voelde tranen branden achter mijn ogen. ‘Jij hebt geen idee hoe het is om alles te moeten combineren! Altijd dat oordeel van jou…’
Op dat moment kwam Mark binnen. ‘Kunnen jullie alsjeblieft ophouden? Daan hoort alles.’
Ik draaide me om naar hem. ‘Zie je niet wat hier gebeurt? Ze ondermijnt me waar hij bij is!’
Mark zuchtte diep. ‘Misschien heeft ze wel een punt, Sanne. Je bent er gewoon weinig.’
Die woorden deden meer pijn dan ik had verwacht. Alsof alles wat ik deed er niet toe deed. Alsof ik faalde als moeder.
Die avond lag ik wakker in bed. Ik hoorde Ria zachtjes praten met Daan op de gang. ‘Soms zijn mama’s gewoon druk, lieverd. Maar oma is er altijd.’
Ik voelde me verscheurd tussen mijn ambitie en mijn gezin. Mijn eigen moeder was jong overleden; ik had nooit geleerd hoe het was om een moeder te hebben die er altijd was. Misschien probeerde ik daarom zo hard om alles goed te doen.
De volgende ochtend probeerde ik het goed te maken met Daan.
‘Wil je samen ontbijten?’ vroeg ik voorzichtig.
Hij haalde zijn schouders op en keek naar zijn iPad.
‘Daan…’
‘Oma maakt altijd pannenkoeken op woensdag,’ mompelde hij.
Ik voelde me machteloos. Ria kwam binnen met een stapel pannenkoeken en een triomfantelijke glimlach.
‘Hier jongen, zoals beloofd.’
Ik kon het niet meer aanzien en liep naar buiten, de frisse ochtendlucht in. Mijn hoofd tolde van de emoties: woede, verdriet, jaloezie zelfs.
Op mijn werk kon ik me nauwelijks concentreren. Mijn collega’s vroegen of het wel ging, maar ik lachte het weg.
‘s Avonds thuis zat Ria weer op haar vaste plek op de bank, Daan tegen haar aan gekropen.
‘Weet je nog dat we samen naar Artis gingen?’ hoorde ik haar zeggen.
‘Ja! Dat was leuk! Mama kon toen niet mee want ze moest werken,’ zei Daan.
Het voelde alsof mijn rol als moeder langzaam werd overgenomen.
Op een avond barstte ik uit tegen Mark.
‘Dit kan zo niet langer! Ze neemt alles over! Zelfs Daan wil haar mama noemen!’
Mark keek me vermoeid aan. ‘Misschien moet je gewoon meer tijd vrijmaken voor hem.’
‘En mijn werk dan? Alles wat we hebben is dankzij mijn baan!’
Hij haalde zijn schouders op. ‘Misschien moeten we onze prioriteiten herzien.’
De weken gingen voorbij en de spanning liep steeds verder op. Ik probeerde vrije dagen te nemen, maar telkens als ik iets met Daan wilde doen, had Ria al plannen gemaakt.
Op een dag kwam ik thuis en hoorde ik Daan huilen op zijn kamer.
‘Wat is er lieverd?’ vroeg ik bezorgd.
‘Oma zegt dat jij nooit tijd hebt voor mij…’ snikte hij.
Mijn hart brak in duizend stukjes.
Ik liep naar beneden en confronteerde Ria.
‘Waarom zeg je zulke dingen tegen hem? Je weet niet wat je aanricht!’
Ze keek me koel aan. ‘Misschien moet je eens luisteren naar wat hij nodig heeft in plaats van altijd maar te werken.’
Ik voelde dat ik op knappen stond.
‘Jij hebt geen recht om mij zo te beoordelen! Dit is mijn gezin!’ schreeuwde ik.
Daan kwam huilend naar beneden gerend en Mark stond tussen ons in.
‘Dit moet stoppen!’ riep hij uit.
Die avond besloot ik dat het zo niet langer kon. Ik vroeg Ria vriendelijk maar dringend om voorlopig wat afstand te nemen.
Ze pakte haar spullen en vertrok zonder nog iets te zeggen tegen mij of Daan.
De stilte die achterbleef was oorverdovend.
Daan was boos en verdrietig. Hij wilde zijn oma terug.
De weken daarna probeerde ik onze band te herstellen. Ik nam vrij van werk, bracht hem naar voetbal, bakte samen pannenkoeken en luisterde naar zijn verhalen.
Langzaam groeide er weer iets tussen ons, maar het schuldgevoel bleef knagen.
Op een dag vroeg Daan: ‘Komt oma ooit nog terug?’
Ik slikte en knikte voorzichtig. ‘Als jij dat wilt, komt ze vast wel weer eens langs.’
Maar diep vanbinnen wist ik dat er iets onherstelbaar veranderd was tussen mij en Ria – en misschien ook tussen mij en Mark.
Soms vraag ik me af: Had ik het anders moeten doen? Is het mogelijk om een goede moeder én carrièrevrouw te zijn zonder jezelf of je gezin te verliezen? Wat zouden jullie doen als je in mijn schoenen stond?